روز سوم

شب شعر و خاطره، عنوان شب شعری ست که در اردوهای آفتابگردان ها، با حضور شاعران جوان حاضر در دوره و اساتید برجسته شعر کشور، برگزار می شود. شب شعر و خاطره ی اردوی دوره تکمیلی در مجتمع آدینه ی تهران برگزار شد و اجرای این جلسه بر عهده ی شاعر شناخته شده ی کشور، میلاد عرفان پور بود.
در دقایق آغازین این جلسه، سه شاعر جوان دوره ی تکنیلی، میلاد حبیبی، محسن نقدی و محمد هنری اشعار خود را قرائت کردند. در ادامه، استاد دانشگاه شاعر طنز پرداز و از اساتید این اردوی آموزشی، دکتر عباس احمدی پشت تریبون حاضر شد و یک رباعی عاشورائی و یک شعر طنز در قالب قطعه، تقدیم حضار کرد که با استقبال خیلی خوبی از جانب شاعران حاضر در شب شعر، مواجه شد. در ادامه رضا سهرابی از اصفهان غزلی تقدیم به جناب مختار ثقفی کرد و شاعر زنجانی، حسین طاهری با ذکر خاطره ای،  دو غزل عاشقانه برای جمع حاضر خواند.
در ادامه شاعر برجسته ی کشور و مدیر دفتر نشر موسسه شهرستان ادب، علی داودی خاطره ای شیرین از اشتباه گرفتن آدم ها حتا مکانها در موقعیت های مختلف و خاطره ای دیگر از زندگی آپارتمان نشینی نقل کرد. وی قبل از شعر خوانی، خطاب به شاعران جوان گفت، که شعر حاصل عرق ریزان روحی ست و گفتن شعر خوب، بسیار سخت است و ما باید با اندیشه و شعرمان به جنگ این دنیا برویم. او در ادامه شاعران جوان را مهمان غزلی کرد.
حسین بیاتانی، مدیر سایت ادبی آیات غمزه، از جمله مهمانان حاضر در شب شعر و خاطره ی آفتابگردانها بود. وی قبل از شعر خوانی از همه ی شاعران برای شرکت در کنگره ی شعر وحدت دعوت بعمل آورد و در ادامه شاعران جوان را مهمان دو غزلش کرد.
یکی دیگر از شاعران شناخته شده ی کشور، مسئول انجمن ادبی نارنج اصفهان، مهدی جهاندار، دیگر مهمان شب شعر بود. او با خواندن غزلی عاشقانه و غزل دیگری که تقدیم به آستان حضرت ابوالفضائل، عباس (ع) شده بود، شور مضاعفی به جلسه بخشید.
سعید پورطهماسبی، سعید خسروپور، حسین زحمتکش، محمد شکری فرد، امیر مرادی، اکبر قنبرزاده، حجت الاسلام والمسلمین حاج حسینی، وحید زاده، رضا سهرابی، امیر رضا یزدانی، سید جواد میرصفی، امیر سلیمانی، سید علیرضا شفیعی، علیرضا گل افشان و چند تن دیگر از شاعران جوان، اشعار خود را با مضامین عاشقانه، اجتماعی و آئینی تقدیم حضار کردند.
در آخر جلسه، سه تن از شاعران شناخته شده و از اساتید اردوی آفتابگردانها، سید وحید سمنانی، محمد حسین نعمتی، و محمدرضا طهماسبی با ذکر خاطره ای غزل هایی عاشقانه و در مدح حضرت رسول اکرم ( ص) خواندند.

یکی از برنامه های آخرین روز از اولین دوره اردوی تکمیلی آفتابگردانها جلسه نقد و بررسی شعر هیئت بود، در این نشست شاعران و مدیحه سرایانی چون دکتر محمد مهدی سیار، حاج جواد حیدری و حسن بیاتانی به ارائه دیدگاههای خود در رابطه با شعر هیئت پرداختند.
محمد مهدی سیار در ابتدای این نشست  با اشاره به تاکید مقام معظم رهبری به توجه شعرا به سرود و نوحه، اظهار داشت: در صدد آن هستیم که کارنامه شعر هیاتی کشور را تا جایی که در توانمان باشد و مادحین هم این آمادگی را داشته باشند، مورد بررسی و نقد ادبی قرار دهیم..
وی با بیان اینکه در شعر هیات هنوز باب نظریه پردازی و نقد و گفت وگو باز نشده، گفت: شاید این فعالیت ها از این جهت نیز کمک شایانی به شعر هیات کند. با این گونه فعالیت ها می توان به شعر هیات امیدوار بود و آینده خوبی ترسیم کرد.
استاد دانشگاه امام صادق (ع) عنوان کرد: به نظر من چیزی که شعر فارسی امروز از دست داده را می شود در قالب چهار گسست بررسی کرد. گسست شعر از مردم، گسست شعر از موسیقی، گسست شعر از اندیشه  و گسست شعر از آیین از جمله این گسست ها است. خدمتی که هیات می تواند به شعر فارسی کند از این حیث مهم است که هیات تنها جایی است که این گسست ها هنوز در آن اتفاق نیفتاده و هنوز این پیوندها ولو ضعیف وجود دارد.
جواد حیدری نیز در ادامه با بیان اینکه ریشه آسیب های شعر اهل بیت(ع) قطع ارتباط با پیشینه خود است، گفت: تا کنون شعرای هیات را از این نظر که چگونه بودند و چگونه شعر می گفتند، بررسی نکردیم.
وی گفت: شعر اهل بیت و هیات نوعی از عصمت باید داشته باشد و حرمت ها و خط قرمزها باید شناخته شوند. چنان که در شعر انقلاب باید آثار کسی مثل خوشدل تهرانی خوانده شود. بنابراین مطالعه روی آثار پیشینیان و ادب و قداستی که به اهل بیت داشتند بسیار مهم است.
مدیرمسئول  مجمع شاعران اهل بیت(ع) با بیان اینکه روانشناسان معتقدند روایت دو نوع است، افزود: این دو نوع روایت شامل اتفاق و تجربه است. شاعران بزرگ که سوز دلشان در دل مخاطب اثر می گذارد، بسیاری از مصیبت ها را تجربه کردند.. در شعرهای بزرگان منیت و خودخواهی وجود ندارد و یکی از آسیب های مداحی و نوحه سرایی امروز نیز در این است.
حیدری تصریح کرد: در نوحه ها بندهایی گفته شود که قابل حفظ شدن توسط مردم باشد و باید از کلمات ساده بهره برد.  مفاهیم توحیدی، تنبیهات  و تشویقات روایی و توجه به انتظار نیز در غزل های آیینی باید استفاده شود.
حسن بیاتانی نیز دیگر صاحب نظر عرصه نوحه سرایی بود که در خصوص عامیانه سرایی شعر هیات اظهار داشت: شعر هیات پرمخاطب ترین گونه شعر فارسی است چون در مواقعی از سال مخاطب میلیونی دارد و هر چه از اتقلاب می گذرد نظام عرصه و تقاضا در شعر هیات به وجود آمده که منجر به تولید محصول برای هیئات شده است.
وی افزود: این جریان بیش از آنکه در ادبیات رخ داده باشد در محتوا اتفاق افتاده است و محتوایی انقلابی و سالم در قالب های هیات جریان دارد ولی هنوز قوام خود را پیدا نکرده چرا که هنوز هیات های انقلابی تعاریف دقیق ازشعر هیات را ندارند و رابطه طولی محتوای انقلابی و قیام عاشورا تعریف نشده است.
شاعر کتاب «آقایی که شما باشید» گفت: اقتضای مخاطب مردمی این است که شعر هیات  به سمت زبان سهل و ممتنع برود و اصطلاحات عامیانه به نحو شاعرانه به کار برده شود. با توجه به اینکه محتوای شعر هیات با اهل بیت ارتباط دارد، شاعر اهل بیت باید ادب حرف زدن با معصوم را داشته باشد خیلی وقت ها عامیانه سرایی با عوامانه سرایی  اشتباه گرفته شده است.

یکی از برنامه های سومین روز از اولین اردوی تکمیلی آفتابگردانهای موسسه شهرستان ادب نشست شعر و موسیقی بود که با حضور دکتر محمد مهدی سیار، محمد حسین سمیعی خواننده و آهنگساز و محسن صفایی کارشناس حوزه موسیقی برگزار شد.
محمد مهدی سیار در ابتدای این نشست با اشاره به اینکه شعر از آغاز تاریخ ادبیات همواره با موسیقی همراه بوده است، اظهار کرد: در تمدن های مختلف شاعر و موسیقی دان یکی بوده اند. البته این دو هنر در سیر تکاملی خود به استقلال رسیده اند و امروز نیز بهره ای از شعر با موسیقی و بهره از موسیقی در شعر هم چنان مانده است.
وی تصریح کرد: با توجه به تفکیکی که امروز در حوزه های موسیقی و شعر صورت گرفته در تمام این 5 دوره کارگاهی تحت عنوان موسیقی یا ترانه نداشتیم. در آغاز تصمیم  ما بر تربیت شاعر بوده چراکه مهارت شاعری آنقدر گسترده است که چندین دوره باید بگذرد تا شاعر تکامل خود را طی کند.
سیار با اشاره به اینکه شهرستان ادب هدف اصلی خود را شعر قرار داده ، افزود: به همین دلیل در این موسسه بخش ویژه ای  تحت عنوان سرود و ترانه و نوحه نداشتیم تا اعضا مسیر خود را بسته به استعداد و تلاش خود را در شعر محض پیدا کنند.
این شاعر و منتتقد ادبی تصریح کرد: در چنین مرحله ای به هر حال حتما گاهی میل انسان به سمت خوانده شدن شعرش توسط مداح یا خواننده کشیده می شود به خصوص اینکه تا سال ها پیوند شعر و موسیقی شکل نگرفته بود و در چند سال اخیر شکل گرفته است.
 وی خبر داد: براساس همین تحولات موسیقی در شهرستان ادب دفتر موسیقی هم تاسیس کردیم و استودیوی کوچکی هم در خود محل موسسه تاسیس شد و  واحد موسیقی شهرستان ادب کار خود را آغاز کرده است.
در ادامه امیرحسین سمیعی با بیان اینکه چشم انداز دفتر موسیقی بیش تر در اختیار شعر است و بر دکلمه تاکید دارد، تصریح کرد: این دفتر در موسیقی آنی ورود پیدا نمی کند و هدف ما تاثیرگذاری بلند مدت است و عجله ای برای تولید موسیقی نداریم. هم چنین اگر قرار باشد درخصوص موسیقی مناسبتی کار کنیم، به کیفیت کار توجه ویژه خواهیم کرد.
مدیر دفتر موسیقی موسسه شهرستان ادب در خصوص مواجهه شاعران با موسیقی خاطرنشان کرد: دفتر موسیقی در حوزه فعالیت شاعران با اهالی موسیقی، می تواند مشاوره دهد و این گونه مباحث در شورای موسیقی ما بررسی می شود که شامل 3تن از موسیقیدان های شاخص کشورند.
وی ادامه داد: اینکه کاملا به سمت ترانه برویم اشتباه است بلکه می توان از ظرفیت های شعر کلاسیک استفاده کنیم چرا که هدف ما شعر خوب کار کردن است؛ چه در حوزه آواز و چه دکلمه. در رابطه با ورود شاعران به ژانرهای مختلف موسیقی، اینکه در چه ژانری می توان موفق شد بستگی به انتخاب نوع موسیقی دارد.
سمیعی عنوان کرد: اینگونه نیست که با توجه اقبال عمومی به موسیقی پاپ باید به آن مراجعه کرد. اگرچه اثرگذاری موسیقی پاپ کم تر از ژانرهای دیگر است و موسیقی ارکستال از جهت هایی بسیار ماندگار است.
...صفایی با اشاره به اینکه هنر از منظر اجتماعی  یک مسیر گفت و گوی عمومی را طی کرده است، بیان داشت: در این مسیر هنرمند نه به عنوان یک متخصص بلکه به عنوان یک کنشگر مطرح می شود. اگر از این زاویه به آثار هنری نگاه کنیم، بدون جایگاه شناسی از نقش خود در بلبشوی فرهنگی و هنری قدم خواهیم برداشت.
این موسیقیدان با بیان اینکه از یک منظر شعر یک زبان است، گفت: این زبان اندیشه ای دارد که مماس با رویدادها و اتفاقات اجتماعی است. با مرور تاریخ موسیقی ایران به این نتیجه می رسیم که اوج های مهم هنری همزمان با  اتفاقات مهم تاریخ رخ داده است و این اتفاقات کمک کرده طیفی از آثار الگو از حصار زمان خاص خود خارج شود و ماندگار گردند.
وی ادامه داد: فکر می کنم اگر هرکس فهرستی از آثار موفق تهیه کند، عمده این آثار ناگفته های جامعه ما بودند. چرا که شعر و موسیقی چیزی است که روی زبان جامعه می آید و جامعه از زبان تو می خواهد بشنود. چرا که زبان جامعه هنر است.
صفایی خاطرنشان کرد: امروز مفهوم عشق آنقدر تکرار شده است که تبدیل به ژانری در تمام حوزه های هنری شده است. البته منکر این نوع نگاه ها نیستم اما  نکته قابل توجه این است که ناگفته ها را چه باید کرد. باید در عرصه موسیقی آثاری ساخته شود که از جنبه اجتماعی موثر باشد. در شعر آیینی، شعر اجتماعی و سیاسی و به عبارت دیگر شعر با موضع آیینی کم می بینیم.
این موسیقیدان اظهار کرد:اگر امروز بخواهیم یک ابرموضوع را که جایش در شعر و ترانه ما خالی است، معرفی کنیم، شعر و موسیقی اجتماعی به معنای کامل است و تمام آیین های اجتماعی را شامل می شود.
وی بیان کرد: در حوزه پاپ، موسیقی شامل عاشقانه هایی می شود که با ازدواج تمام می شود. درحالیکه جای موسیقیِ خانواده، موسیقی با موضوع تولد و موضوعات این چنینی در موسیقی ما کاملا خالی است و باید اهالی هنر به فکر رفع این کمبودها باشند.
صفایی ادامه داد: یکی از چیزهایی که می تواند هنر اجتماعی را نهادینه کند، قهرمان است که می تواند مخاطب را به دنبال خود بکشاند. در سال های اخیر پی در پی قهرمان ها می روند و جامعه ما بی قهرمان می شود در حالیکه درباره آن ها آثار هنری تولید نشده است.
این موسیقیدان با بیان اینکه یکی از ضعف های ما در عرصه موسیقی و شعر این است که به طور جدی سراغ زبان محاوره نرفتیم، گفت:  در برهه ای از نظر ارتباط با مردم ضعیف عمل شده است. امروزه گسترش رپ مرهون خلا موسیقی اجتماعی است و وقتی یک فضای اجتماعی در موسیقی خالی باشد با موسیقی کاذب تامین می شود.
صفایی عنوان کرد: ساختار مداحی مثل ترانه شده و برمبنای ملودی شعر گفته می شود و این به دلیل این است که مداح با مستمع ارتباط نفس به نفس دارد. در عرصه موسیقی هم اگر مباحث اجتماعی وارد شود، بسیار موفق و تاثیرگذار عمل خواهیم کرد. از سوی دیگر الگوی هیات تاکیدی بر این است که زبان روایی یک اصل برای پر کردن خلا ترانه انقلابی است.

انتهای پیام/