شنبه, 03 آذر,1403 |
«شاعر کسی ست که می تواند در جبهه حق بایستد و جبهه باطل را تخریب کند.»
حجت الاسلام والمسلمین کاشانی در هفتمین کلاس اولین اردوی بانوان شاعر دوره هفتم آفتابگردانها:
 

«شاعر کسی ست که می تواند در جبهه حق بایستد و جبهه باطل را تخریب کند.»

جمعه، 22 تیر 1397 | Article Rating

در روز سوم از نخستین اردوی دوره هفتم شعر جوان انقلاب اسلامی، کلاس حجت‌الاسلام حامد کاشانی با موضوع وجوه ادبی و رسانه‌ای در سیرۀ حضرت زهرا(س) برگزار شد.

وی در مقدمۀ سخنان خود ارزش رسانه‌ای شعر در زمان گذشته را معادل اهمیت رسانه‌های امروزی دانست و با اشاره به جایگاه شعر در سال‌های آغازین تاریخ اسلام گفت: «ابزارهای تبلیغاتی آن زمان منحصر به شعر بوده است و گاه اشعار در کمتر از بیست روز تا جغرافیای وسیعی شنیده می‌شدند. امروز اما توئیت‌ها و فضای مجازی کار شعر را انجام می‌دهند. باید دانست شاعر یک پیاده نظام نیست بلکه یک تک‌تیرانداز است که می‌تواند یک‌تنه کار چند تن را انجام دهد و علت جایگاه مهم شاعر آن است که گفتمان سازی می‌کند و حوزۀ نفوذ و بستر مخاطبان راافزایش می‌دهد.»

 این استاد دانشگاه امام صادق(ع) سپس به پیشینۀ برخی شاعران برجستۀ عرب که در زمان رسول خدا(ص) و اهل بیت(ع) مدح ایشان را می‌گفتند اشاره نمود و توضیح داد: «مشهورترین شعرای مداح اهل بیت (ع)، گاه سابقۀ اخلاقی خوبی نداشته‌اند. شاید از خود بپرسیم چگونه چنین فردی میان شاعران شیعی شهرت پیدا کرده است. علت آن وجود ویژگی حق‌مداری در این شاعران است و ائمه به این ویژگی در وجود آنان توجه داشته‌اند. این شاعران از کوبیدن بنی عباس سودی دریافت نمی‌کردند اما به جای مدح بنی عباس و صله گرفتن، به ذم آنان می‌پرداختند.»

 وی به قدرت شعر به عنوان یک رسانه تاکید نمودخ و به عنوان مصداق، به بیان داستانی از زمان حضرت علی (ع) اشاره نمود و گفت: «روزی معاویه از عمروعاص سوال می‌کند که از میان اطرافیان علی(ع) چه کسی را می‌توان جذب کرد و به جبهه خود کشید. عمروعاص  نام ابن عباس را می‌آورد و می‌گوید اوست که چشم علی (ع) است. سپس شعری در مدح ابن عباس گفته و او را تکریم می‌کند. مضمون آن شعر این بوده است که حیف است تو در موقعیت فعلی باشی و ... ابن عباس ماجرا را برای حضرت علی(ع) بازگو می‌کند و ایشان از وی می‌خواهد متن نامه را جواب بدهد اما بگذارد یکی از شاعران نام آور عرب پاسخ شعر عمرو عاص را بدهد. چرا که شعر قوی را باید با یک شعر قوی پاسخ داد و ابن عباس چندان شاعر خوبی نبوده.

سپس با اشاره به اشعار حسان بن ثابت و نقش رسانه‌ای شعر او در جنگ بدر و پاسخ فی‌البداهه‌اش به یکی از شعارهای دشمنان افزود: «شاعر در ایجاد فضای رسانه‌ای و گفتمان‌سازی جایگاه مهمی دارد. در گذشته سلاطین به دلیل داشتن ثروت و قدرت این فضا را در اختیار خود قرار می‌دادند.»

این استاد حوزۀ علمیه با اشاره به نقش شعر در تاثیرگذار بودن خطبه‌های امیرالمومنین (ع) توضیح داد: «بسیاری مطالب را نمی‌توان در زبان عادی بیان کرد. خود امیرالمومنین (ع) هرجا بحث داغ مناظره‌ای در خطبه‌هایشان است اشاره به یک بیت شعر می‌کنند. چون می‌دانند شعر در اقناع مخاطب اثر دارد. به علاوه اهل بیت(ع) به شعری که در خدمت جریان حق باشد نظر دارند و حتی گاه اشعاری را که از نظر ظرافت‌های ادبی چندان بدیع نیست فقط به سبب آنکه بیانگر حق بوده است تکریم کرده‌اند. لذا توجه اهل بیت(ع) به شاعران بسیار بوده است و نسبت با آنان با تساهل برخورد می‌کردند. چون شاعر می‌توانسته در جبهه حق بایستد و جبهه باطل را تخریب کند.»

 

حجت الاسلام کاشانی در بخشی دیگری از سخنان خود در خصوص محتوای زیارت ناحیه‌ی مقدسه منسوب به امام هادی(ع) توضیح داد: «در این زیارت امام هادی(ع) اسامی اصحاب سیدالشهدا را ذکر کرده‌اند و درباره برخی از آنها جملاتی فرموده‌اند. از میان آنها برخلاف سایرین به یک نفر نفرموده‌اند «شکرالله سیفک»، (یعنی خدا از شمشیرت راضی باشد)، بلکه فرموده‌اند «شکرالله قولک». فردی که مورد خطاب ایشان است محمد بن بشیر انصاری‌ست. و قول اشاره به جملۀ این فرد به امام حسین(ع) است که سبب دلگرمی در سپاه امام حسین(ع) می‌شود و فضای روانی جنگ را تغییر می‌دهد.»

وی در بیان ماجرای محمدبن بشیر و جملۀ تاثیرگذار او افزود: «ماجرا این است که پسر محمدبن بشیر در بلاد کفر اسیر می‌شود اما او برای آزادی این پسر و پرداخت فدیه‌اش کربلا را ترک نمی‌کند. با آنکه می‌داند پسرش در معرض برده شدن و هرگونه بلایی قرار داشته است. حضرت به او می‌فرماید برو و پسرت را آزاد کن. او می‌گوید: گرگ‌های بیابان مرا زنده زنده بخورند اگر شما را رها کنم. حضرت می‌فرماید پس من هزار سکه به تو می‌دهم تا برادرت را بفرستی تا فرزندن را آزاد کند و دو لباس قیمتی هم به او می‌بخشد که به عنوان فدیۀ فرزندش بپردازد. بنابراین این جمله به قدر وسع خود حق را از غربت بیرون می‌آورد و این نشان‌دهنده کارکرد بالای ادبیات است.»

حجت الاسلام حامد کاشانی در بخش دیگری از سخنان خود ضمن اشاره به آسیب فضای شعر به سبب در معرض توجه بودن گفت: «امام سجاد(ع) در مناجات ذاکرین می‌فرماید خدایا چقدر تو با من کریمانه برخورد کرده‌ای که اجازه داده‌ای من نام تو را ببرم. برای آنکه ما به قدر خود میفهمیم و محاط هستیم و خداوند را آنگونه که شایستۀ اوست نمی‌شناسیم. ممکن است با خود فکر کنیم توانسته‌ایم خدا را معرفی کنیم و اینجاست که باید سبحانک بگوییم. باید بدانیم معارف الهی انقدر کوچک نیست که ما گمان کنیم توانسته‌ایم حق مطلب را ادا کنیم. بنابراین اگر شاعری مدح و وصف امیرالمومنین را گفت نظر کرم حضرت است و به این معنا نیست که توانسته حق مدح علی(ع) را ادا کند.»

وی در خصوص رسالت و وظیفۀ حضرت زهرا(س) در دفاع از حق امیرالمومنین(ع) پس از رحلت رسول خدا(ص) توضیح داد: «پیغمبر(ص) در طول حیاتشان همواره از حضرت زهرا(س) یاد می‌کنند. در ادبیات دینی امری معرفی نمی‌شود مگر آنکه به حق کمک کند. مثلا نام عیسی بن مریم چندین بار در قرآن به کار رفته و علت آن این است که در معرفی حضرت عیسی شخصیت حضرت مریم مهم است. بنابراین جامعه آن روز می‌فهمد که حضرت زهرا(س) یک شخصیت ویژه است و این شخصیت با چنین عظمتی تمام تلاشش را می‌کند تا شخصیت خود را خرج امیرالمومنین کند. اگر هر فردی به غیر از حضرت زهرا(س) می خواست از امیرالمومنین دفاع کند یک دعوای نظامی محسوب ‌می‌شد و حاکمیت با آن آدم می‌جنگید.»

حجت الاسلام کاشانی با اشاره به علت زیارت حضرت زهرا(س) از مزار حضرت حمزه توضیح داد: «از خانۀ حضرت زهرا تا قبر رسول خدا راهی نبود اما تا قبر حضرت حمزه فاصلۀ زیادی بود و حضرت زهرا با حال بیمار خود به سختی بر مزار حضرت حمزه حاضر می‌شد و می‌فرمود من برای درد خودم به اینجا نیامدم. پیغمبر از دنیا رفت و حق آن وصی خورده شد. او می‌خواست اگر کسی در آن زمان غیرت دفاع از حق را دارد با کلام او به میدان بیاید. امیرالمومنین از این رفتار حضرت زهرا(س) رمزگشایی کرده و فرموده‌اند اگر مثل حمزه کسی بود، من غریب نمی‌شدم.»

وی در پایان سخنان خود نقش شاعران را شبیه به این رویکرد حضرت زهرا(س) دانسته و افزود: «شاعر نیز می‌گردد تا ببیند کجا می‌تواند بر عواطف مردم تایر بگذارد تا به یک حق فراموش شده واکنش نشان دهند. همه‌ی عظمت آن شاعران عرب که گاه پیشینۀ اخلاقی خوبی نیز ندارند همین حق‌مداری است. به  این دلیل است که امام معصوم به آنها می‌فرماید که روح القدس با تو همراه  است.»

تصاویر
  • «شاعر کسی ست که می تواند در جبهه حق بایستد و جبهه باطل را تخریب کند.»
ثبت امتیاز
اشتراک گذاری
نظر جدید

تصویر امنیتی
کد امنیتی را وارد نمایید: