شاعران جوان آفتابگردانی دومین روز اردوی اولشان را صبح روز چهارشنبه، دهم مرداد، با کلاس «شعر و شاعری در سیره اهلبیت(ع)» و با حضور حجتالاسلام حامد رحمت کاشانی آغاز کردند.
در این جلسه یکساعته، حجتالاسلام رحمت کاشانی، استاد حوزه و دانشگاه، در ابتدا با بیان اهمیت خاص شعر و شعرا در نزد اهلبیت(ع) گفت: «اهلبیت بین شعرا و دیگران فرق میگذاشتند و این کاملاً واضح است و ضمناً باید توجه داشت که کار اهلبیت(ع) همواره از روی حکمت بوده و عبث نیست». او سپس با بیان برخی مصادیق از تجلیل شعرا توسط ائمه(ع) افزود: «در برخی موارد میبینیم که برخی شعرا که فسادهایی هم دارند و اشعارشان و حتی اغلب اشعارشان هجویات و فکاهی است، از جانب ائمه(ع) شاعر اهلبیت خطاب شدهاند. باید پرسید، چرا اینها اینقدر مورد عنایت بودهاند؟» وی در ادامه با تشریح برخی شرایط دوره ائمه، اعم از اختناق و همچنین حمایت شاهان از شعرای همسویشان، گفت: «در آن شرایط که حرف حق زدن بسیار هزینه داشت، دفاع از جبهه حق و مبارزه با ظلم واقعاً کار ارزشمندی بود که با توجه به ماندگاری و نفوذ شعر به بهترین شکل از شعرا برمیآمد».
این استاد حوزه و دانشگاه، سپس با اشاره به ماجرای امام سجاد(ع) و فرزدق که منجر به آن شعر حماسی و کوبنده فرزدق در مدح حضرت گردید، گفت: «این کار برای فرزدق بسیار هزینه داشت و سبب شد به زندان بیافتد ولی در اذهان ماندگار شد، زیرا شعر نفوذ و ماندگاری فوقالعادهای دارد. برای همین هم بود که امام دوازده هزار دینار بهعنوان پاداش برای او فرستادند». وی در ادامه با بیان نمونههای دیگری از سیره سایر ائمه و عنایت ایشان به شعرا، در تبیین دلیل این توجه خاص گفت: «شعر میتواند بر همه آحاد جامعه از دزد و عامی گرفته تا فرهیختگان جامعه، اثر بگذارد و امروز نیز با اینکه رسانهها بسیار متعدد شده است باز هم شعر میتواند مؤثر باشد. به همین خاطر هم خلفا و حاکمان جور با دادن سکه و پول فراوان تلاش میکردند که شعرا را با خود همسو نگهدارند و خطر احتمالی ناشی از آنها را دفع کنند».
وی سپس با اشاره به ابیات ماندگاری که در طول تاریخ سبب تخریب جبهه باطلشده اند، در تشریح ماندگاری این ابیات گفت: «مخاطب منبر و اهل علم همه نیستند ولی زبان شعر زبان عموم است و تمام طیفها و سلایق، مخاطب آن هستند. برای همین خود ائمه نیز گاهی از اشعار عامه در کلامشان استفاده کردهاند؛ زیرا استفاده از خصوصیات زبانی حافظهها را تسخیر میکند.»
او در ادامه این نکته را متذکر شد که اهلبیت در عین حمایت ویژه شعرایی که از حق دفاع میکردند، هر کلام موزونی را شعر نمیگفتند و از آن بهصرف همسو بودن حمایت نمیکردند. وی سپس با ذکر برخی نمونههای تاریخی در این موضوع اضافه کرد: «فقط موضوع حرف خوب نیست، باید ویژگیهای شعر در کلام وجود داشته باشد و این بسیار مهم است».
او با بیان اینکه شاعری ذوق و استعدادی است که خدا در افراد محدودی نهاده است، آن را نوعی بعثت از طرف خدا دانست و افزود: «این ذوق و قریحه برای شاعر فرصت است. البته میشود آن را در هر چیزی خرج کرد. ولی باید توجه داشت که این ذوق حاصل بعثت الهی است و باید آن را تنها در راه حق خرج نمود». در پایان سخن نیز، وی شاعران را به دوری از تلاشهای بیهوده برای دیده شدن و همچنین مطالعه آثار گرانمایهای چون نهجالبلاغه و صحیفه سجادیه توصیه کرد.