به نقل از شهرستان ادب : دوره آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی، یک دوره ی آموزشی یک ساله است که شاعران جوان که غالبا سن شان 18 الی 25 سال است که هر ساله به همت موسسه شهرستان ادب برگزار میشود. شاعران طی فراخوانی آثار خودشان را به دبیرخانه ی جشنواره فرستاده و در صورت برکزیده شدن، عضور دوره ی آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی، آفتابگردان ها می شوند. حال در اواخر سال 95 اردو دوره ششم برگزار شد .

*مراسم افتتاحیه دوره ششم آفتابگردانها در تهران

مراسم افتتاحیه دوره ششم آقایان، پنج شنبه 21 بهمن ماه در مجتمع آدینه شهر تهران برگزار شد. در این مراسم، علاوه بر شاعران جوان برگزیده که از تمام شهرهای دور و نزدیک کشورمان ایران حضور داشتند، چند تن از اساتید بنام و شعرای مطرح کشورمان نیز در جمع شاعران جوان انقلاب اسلامی بودند. دکتر اسماعیل امینی سید محمد جواد شرافت، دو چهره نام آشنای شعر کشور از جمله اساتید و شاعران مطرح حاضر در مراسم افتتاحیه بودند.

مدیر دفتر شعر موسسه شهرستان ادب و شاعر برجسته ی کشورمان، میلاد عرفانپور آغازگر مراسم افتتاحیه بود. وی ضمن خوش آمد گوئی به شاعران جوان حاضر در اردو، به توضیحاتی در باب دوره های آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی پرداخت. او با اشاره به سال 89-90 که اولین دوره ی آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی بود، اضافه کرد: بعد از انقلاب اسلامی، برنامه های مختلفی در طول سالهای متمادی در کشورمان برگزار شده ولی خلاء بزرگی که در این برنامه ها به چشم میخورد، بحث آموزش است. معمولا مسئله ی آموزش، در جشنواره ها و کنگره ها، از مسائل جنبی و کم رنگ است و می توان گفت، شاید 90 درصد از بودجه ی ادبی کشور صرف رویکرد نمایشی شعر می شود و ذات شعرو مسئله آموزش سهم ناچیزی از برنامه هاست.

وی در ادامه به نیازهای شاعران جوان پرداخت و گفت: برنامه های جامع برای پرورش فکری و ادبی شاعران جوان نیاز است و این شاعران نیاز دارند که با اهل شعر و اساتید این حوزه آشنا شوند. او گفت: موسسه شهرستان ادب با هدف پرکردن کمبود های مسئله آموزش در شعر، دوره های آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی را راه اندازی کرد.

شاعر مجموعه " از آخر مجلس" در ادامه به تبیین و تشریح برنامه های دوره ششم پرداخت و اظهار داشت: در این دوره نیز همانند دوره های قبل، 3 اردوی آموزشی برای بانوان و آقایان در نظر گرفته شده که هر اردو شامل چندین کارگاه نقد با حضور اساتید مطرح و کارگاه شعر و همچنین کلاسهای مختلف آموزشی خواهد بود. او اضافه کرد: علاوه بر این اردوها، نقد مکتوب، نقد تلفنی و سیر مطالعاتی هدف داری برای شاعران جوان تدارک دیده شده است و بعد از اتمام این یک سال، 10 الی 15 درصد شاعران جوان، بر اساس پیشرفت و میزان مشارکت در برنامه های مختلف، به عنوان اعضای تکمیلی دوره انتخاب خواهند شد.

وی در آخر گفت: با وجود برنامه های تفریحی در اردوهای آموزشی، ذات این اردوها آموزشی ست و امید است شاعران جوان، از این فرصت به دست آمده نهایت استفاده را جهت تعالی شعر خود ببرند.

گفتنی ست از دیگر برکات این دوره ها، دید و بازدید شاعران جوان با شاعران و اساتید مطرح کشورمان است.

 

ادب نفس، مقدم بر ادب درس

در ادامه مراسم افتتاحیه، دکتر اسماعیل امینی ، به نمایندگی از تمام اساتید دوره پشت تریبون حاضر شد و در ابتدا خاطره ای از استاد دوره دانشگاهش گفت: زمان دانشجوئی، استادی همیشه به ما می گفت، ادب نفس، مقدم بر ادب درس است. امینی اضافه کرد: اولین چیزی که باید قبل از شعر و شاعری یاد بگیریم این است که که ما انسانیم و هر چه می آموزیم، باید بر این جنبه بیافزاید. او افزود: شعر به آدمی چیزهائی می افزاید، شاعر، نگاه نافذی به جهان پیدا می کند، ممکن است در این راه شهرت هم پیدا کند و احترام مردم را در پی داشته باشد ولی این نکته را نباید فراموش کند که قبل از هر چیزی او یک انسان است.

این استاد دانشگاه گفت: بزرگی می گفت هر شرایطی که برایتان پیش آمد، یادتان باشد که هویت خود را گم نکنید و مسائل بنیادی خود را در تحولات از یاد نبرید. تجربه ثابت کرده که برخی، در سختی ها و آسانی ها خیلی از بدیهیات را زیر پا گذاشته اند.

لوازم شاعری و عوارض شاعری

نویسنده کتاب "جلسه شعر" در ادامه اظهار داشت: بیشتر شاعران، دچار شلختگی، بی نظمی و ... هستند و فکر میکنند اینها لوازم شاعری ست در صورتی که این مسائل ناهنجار، از عوارض شاعری ست. وی در آخر گفت: این موضوع هم یادمان نرود که ما در هر مرحله ای که از شعر باشیم نیازمند یادگیری هستینم.

 

*اولین برنامه رسمی آفتابگردان ها       

دوره های آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی، شامل تعداد قابل توجهی برنامه ی آموزشی ست و شاعران جوان، با حضور در این برنامه ها علاوه بر آشنائی با دیگر شاعران هم روزگار خود، از محضر اساتید مطرح کشور بهره مند می شوند.

اولین برنامه رسمی دوره ششم، کارگاه نقد شعر بود. در این کارگاه سه تن از شاعران مطرح کشورمان حضور داشتند و اشعار شاعران جوان را شنیدند و نقد کردند. محمود اکرافی فر و مصطفی محدثی خراسانی منتقدان این کارگاه بودند.

حمیدرضا قهرمان زاده ، شاعر جوان متولد 1370 اهل ماکو، اولین شاعر این کارگاه بود، او غزلی با مطلع زیر را خواند:

همیشه می مانم میان من یا تو

ببین تفاوت را میان من تا تو

اکرامی فر در باره شعر قهرمان زاده گفت: تکرار بعضی حروف ازجمله، لیکن، اما، یا، در این غزل خوش نشسته بود ولی باید گفت فرم این شعر بر محتوایش غلبه دارد و از نظر عنائی هم میشود گفت که مضمون بیت اول در بقیه ابیات تکرار شده بود.

محدثی خراسانی در نقد این غزل گفت: شعر کلاسیک ما آموزه هایی بسیاری برای شعر امروز دارد و یکی از آنها، موسیقی کلام است و این آموزه در غزل شاعر جوان به خوبی منتقل شده بود. این موضوع نشانگر این است که شاعر جوان ما، مطالعه ی خوبی در آثار کلاسیک دارد.

شاعر دوم کارگاه نقد شعر، علی غلامی شاعر اهل گنبد کاووس بود. او غزلی عاشقانه خواند که با استقبال خوبی از طرف حضاران در جلسه مواجه شد. دو بیت از غزل غلامی را باهم میخوانیم:

آن طرف هر کس که از دیوار بالا می رود

در نگاه ما، کمی انگار بالا می رود

قبل تو، فتح دل من کار آسانی نبود

بعد تو، هر کس از این آوار بالا می رود

 

محدثی با تحسین غزل غلامی گفت: غزلی که از این شاعر گنبد کاووسی شنیدیم غزل خیلی خوبی بود ولی در بعضی ابیات، شاعر غرق در مضمون سازی شده و معنا از یاد رفته بود. اکرامی فر در تکمیل سخنان محدثی گفت: چند بیت از این غزل، استعداد این را داشت که با جابجائی قافیه، آشنائی زدایی حاصل شود. وی در توصیه اش به شاعران جوان گفت: شاعر، خصوصا شاعر جوان باید در انتخاب ابیات نهائی شده در شعرش، وسواس بیشتری به خرج دهد و بی رحم باشد. به جای اینکه مخاطب بعضی از ابیات را حذف کند، خودش شاعر این کار را انجام. او با اشاره به غزل غلامی گفت، در این غزل نیز میشد یک یا دو بیت را حذف کرد و مخاطب را با غزلی منسجم تر روبه رو کرد.

توماج نفیسی اهل صومعه سرا، شاعر دیگر کارگاه نقد شعر بود. ائ غزلی با مطلع زیر خواند:

تو پادشاه جهانی، ولی نه شاه خودت

شکست خورده ای از وسعت سپاه خودت

محدثی خراسانی در مورد غزل نفیسی گفت: این غزل، نگاه تامل بر انگیزی دارد و شاعر در سرودن این شعر از لایه های سطحی فراتر رفته و در آفاق وجودی انسان سیر کرده که نکته ی مثبتی برای شاعر جوان است. او با اشاره به مطلع غزل، گفت کلمه ی "وسعت" مناسب این بیت نیست و شدت ضرب شکست می کاهد.

در اکرامی فر اضافه کرد: تا اواسط این غزل، زلالی و روانی سیالی در شعر دیده می شود ولی این سلاست با این بیت از بین میرود: نه مصر مانده به راهت، نه اشک های پدر / غریبتر شده ای، در عمیق چاه خودت

شاعری اهوازی، دیگر شاعر این کارگاه بود. مهرداد محمدی، غزلی عاشقانه با مطلع زیر خواند:

ای دوری ات ای دوست، دلم خانه خراب است

یاد لب داغ ات به لبم اوج عذاب است

محدثی در مورد غزل این شاعر جوان گفت: در این غزلی نوسانی حس می شود که شاعر در پرداختن به مضامین و در لحن این غزل می لغزد. اکرامی فرد با اشاره به اینکه شاعر، به نحو احسن از پس وزن و قافیه برآمده، گفت: در این شعر، مخاطب چیزی یافت نمی کند و چیزی به اضافه نمی شود که او را وادار به واکنش کند.

علیرضا نوروزی، شاعر اهل تهران سه رباعی با موضوع آزاد و یک دو بیتی به آتش نشان های شهید تقدیم کرد. محدثی در نقد اشعار نوروزی، به رباعی های امروز اشاره کرد و گفت: نگاه فلسفی و نگاه دغدغه مندی از اصول رباعی ست ولی متاسفانه در بیشتر رباعی های امروز خصوصا شاعران جوان دیده نمی شود ولی نوروزی به خوبی توانسته بود این نگاه ها را در رباعی های خود جا بدهد و از این بابت اظهار خرسندی کرد.

محدثی در ادامه نقل قولی از سید شعر انقلاب، سید حسن حسنی کرد و گفت: به اعتقاد سید حسن حسینی، رباعی سرایی یک نوع سوارکاری ست که باید مهارت به خرج داد و زمین نخورد. او گفت، نوروزی به خوبی با اسب رباعی سوارکاری کرده بود.

رضا کمالی شاعر اهل شیراز، شاعر بعدی کارگاه نقد شعر بود. او یک غزل در این کار گاه خواند. اکرامی فر با اشاره خوانش خوب کمالی گفت: در بعضی ابیات، شاعر در مصراع اول انتظاری را در مخاطب ایجاد میکند ولی در مصراع دوم به خوبی نمیتواند به آن انتظار پاسخ دهد، او برای حرف خود بیت زیر را شاهد مثال آورد:

دلخسته از تمامی پس کوچه های شهر

سیلابی از گلایه ی منظوم پا گرفت

 

سید حسین میری، شاعر اهل قم، غزلی را در اولین کارگاه نقد شعر اردوی دوره ششم خواند. اکرامی فر در مورد شعر میری گفت: این غزل در جاهایی افت و خیزهای وزنی داشت ولی در این شعر یافت های خوبی نصیب مخاطب می شد و کشف های بسیار خوبی داشت. محدثی افزود: با حذف چند بیت از این غزل، می شود یک غزل پنج یا شش بیتی خوبی درآورد. بیتی از این غزل را با هم میخوانیم:

باد می وزد کو کو، پلک پرده می رقصد

خواب دیدم از دهمان، می رسند مهمان ها

 

سید محسن علوی، شاعر مشهدی، آخرین شاعر از اولین کارگاه نقد اردوی آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی بود.  او غزلی تقدیم به حضرت امیر المومنین علی ع کرد که با استقبال خوب اساتید و حاضران در جلسه مواجه شد.

چنان گلی که به گردش زده است خار گره

زدیم دور ضریح تو بی شمار گره

اکرامی فر در مورد غزل این شاعر مشهدی گفت: بسیار غزل خوب و منسجمی بود و کمتر کسی  از پس این ردیف بر می آید. محدثی در ادامه اضافه کرد: ایجاد گره در هر بیت و گوشدنش در همان بیت کار بسیار سختی ست که این شاعر جوان به خوبی از عهده ی این کار بر آمده بود.

 

*شب شعر آفتابگردان ها

آخرین برنامه از روز اول اردوی ششمین دوره ی شعر جوان انقلاب اسلامی، شب شعر آفتابگردان ها بود. این شب شعر در واپسین ساعات روز پنج شنبه مورخ 21 بهمن ماه در مجتمع آدینه ی شهر تهران برگزار شد. در این شب شعر شاعران مطرح کشورمان و همچنین شاعران جوان ششمین دوره آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی حضور داشتند.

از شاعران مطرح حاضر در شب شعرآفتابگردان ها، میتوان به حمید درویشی، سید رسول پیره، سید وحید سمنانی، محمد حسین نجفی، سعید پورطهماسبی، میلاد عرفانپور، سید جواد شرافت، مبین اردستانی، سید مهدی موسوی، قادر طراوت پور و عباس احمدی اشاره کرد.

حمید درویشی، اولین شاعر این شب شعر شعری با مطلع زیر را خواند:

بغض جنون، حنجره هارا گرفت

بارش خون، پنجره هارا گرفت

سید رسول پیره، شاعر دیگر این شب شعر، پنج شعر سپید خواند. در زیر قسمتی از این اشعار را با هم میخوانیم:

در صدایت

دم کرده ی نعنا پنهان کرده بودی

دردهانت شعری از فروغ

و در قلبت، کبوتری که مدام به پنجره می کوبد

من همه را پیدا کردم 

...

مبین اردستانی، مسئول دوره ی تکمیلی دوره های آموزشی شعر جوان انقلاب اسلامی، دیگر شاعری بود که در این شب شعر به شعر خوانی پرداخت. دو بیت از غزل اردستانی را باهم بخوانیم:

این قدر "باید" تا به کی؟، تا کی فقط "باید"

این سخت گیری ها، خدا را خوش نمی آید

از جان عاشق ترین، جز دل چه می خواهی؟

جز آینه، آن روزی زیبا را چه می شاید؟

 

قادر طراوت پور، دیگر شاعر مطرح کشورمان، غزلی خواند که مورد استقبال حاضرین در جلسه قرار گرفت :

بی قرارم و بلند گریه می کنم

آبشارم و بلند گریه می کنم

چون درخت، برگهای زرد خویش

می شمارم و بلند گریه می کنم

بی تو خواب دیده ام میان مرده ها

بی مزارم و بلند گریه می کنم

....

سعید پور طهماسبی، کارشناس نشر موسسه شهرستان ادب، دیگر شاعر شب شعر بود که دو غزل از مجموعه تازه چاپ شده اش، "قرار" را قرائت کرد.  چند بیت از غزل پور طهماسبی را با هم می خوانیم:

دوختم پیراهنی رنگین به تن از زندگی

تا چه خواهم برد جز کفن از زندگی

هست فرقی در میان حال مرا با دیگران

دیگران از مرگ می ترسند و من از زندگی

سید محمد جواد شرافت، شاعر اهل قم و مطرح کشورمان دو شعر در نکوهش شیعه ی انگلیسی و سنی آمریکائی خواند که در ادامه ابیاتی از شعر اول او را می خوانیم:

سلمان کیستید؟ مسلمان کیستید؟

با این نگاه، شاعر چشمان کیستید؟

با این نگاه شعله ور از برق افتراق

با این نگاه خط زده بر خطبه وفاق

با این نگاه پر شده از خط فاصله

دور از ملاحظات روایات واصله

با کیست این نگاه؟ پی چیست این نگاه؟

آئینه ی نگاه علی نیست این نگاه

...

سید وحید سمنانی، دیگر شاعر برجسته ی کشور، یک غزل و یک سپید کوتاه تقدیم حاضران کرد:

حرف من و آئینه دو تصویر درهم بود

تا بی نهایت گرچه روشن بود، مبهم بود

من در خودم تکرار می شد ، خسته از تکرار

تکرار من، بی شک در این شفاف، ماتم بود

....

علاوه بر شاعران مطرح کشورمان، آفتابگردان ها هم در این شب شعر، شعر خواندند. سید رضا حسینی از تهران، محمدرضا اسلامی از یزد، علی سمرقندی از مشهد، میلاد صفری از شهرکرد، محمدرضا غیاثی از استان لرستان، فیض اخلاقی از قم، مصطفی توحیدی از نیشابور، سید محمود جعفری از صومعه سرا، فربد جلالی از کاشمر، امیر حسین خالقی از زنجان، و محمد علی دُر ریز از تهران آفتابگردان های دور ششم بودند که در این شب شعر، اشعار خود را در موضوعات عاشقانه و آئینی تقدیم حاضران کردند.