آفتابگردان ها، آخرین کلاس اردوی اختتامیۀ دورۀ پنجم دختران آفتابگردان، صبح امروز با حضور دکتر قربان ولیئی و با موضوع «شعر و شخصیت مولوی» برگزار شد.

ولیئی تفألی بر کتاب مولانا زد و ابیاتی چند از آن را برای آفتابگردان ها خواند: «تشریح ده مشتاق را/ پر نور کن آفاق را/ ای نوش کرده نیش را/ بی خویش کن با خویش را/ با خویش کن بی خویش را/ چیزی بده درویش را ... » و دربارۀ کلمۀ «درویش» گفت: «در گذشته به صوفیان درویش می گفتند اما در اصل درویش به معنای دریوزه و گداست. اما در اینجا مقصود مولوی، صوفیان است.» او ادامه داد: «مولوی کسی است که جان و زبان دُرفشان دارد. با توجه به اینکه درویش ها و صوفی ها، ظاهر خاصی برای خود داشتند، مولوی می گوید که به ظاهر ایشان نگاه نکنید، اندیشه ها و جان و زبان دُرفشانِ صوفیان را دریابید.»

این استاد دانشگاه، جلال الدین محمد را شخصیتی معرفی کرد که تا 38 سالگی سلوک های علمی و معنوی داشت، و تمامی دانش های زمان خود را به جهد آموخته بود و افزود: «چقدر خوب است که پیش از آنکه شور بر انسان غلبه کند، شعور او به مقدار کافی رشد کرده باشد. مولوی این موقعیت را داشت که ابتدا به رشد رسید و بعد شروع به سوختن کرد. وگرنه بسیاری اهل شعر معنوی بودند، مثل شمس تبریزی.» ولیئی دربارۀ شمس اضافه کرد: «او و فخرالدین عراقی همدانی هر دو شاگرد باباکمال جندی بودند. فخرالدین درس خوانده بود و به راحتی از اندوخته هایش صحبت می کرد، شمس اما به اقرار خود، صد هزاران برابر فخرالدین می دانست، اما زبان گفتن نداشت.» او ادامه داد: «شانزده سال پیش از ملاقات مولوی و شمس با یکدیگر باباکمال برای شمس دعا کرد که ای شمس! خدا برای تو زبانی قرار دهد که تا قیام قیامت مشغول فروتنی باشی و مولوی زبان او بود: آینه در آینه شد/ دیدمش و دید مرا... .»

ولیئی شاعریِ مولوی را مسبوق به تحول باطنی و معنوی او دانست و گفت: «زبان باز کردن، نیازمند وجود شگفتی ست. کودک هم هنگام زبان باز کردن، برای چیزی که شگفت انگیز است صدا در می آورد. زبان نطق نیز به عنوان زبان درونی، با دیدن شگفتی رخ می دهد و لازمۀ آن دم به دم متحیر شدن است.»

وی دربارۀ زبان در شعر گفت: «در شعر، زبان به چیز دیگری تبدیل می شود تا خودش را نشان بدهد. در حالی که ما از زبان غیر شعر استفاده می کنیم تا چیز دیگری را با آن نشان دهیم. هرچقدر آن چه می خواهیم بگوییم، ناگفتنی تر باشد، زبان بیشتر دُرفشان خواهد بود.»

این شاعر، با بیان اینکه در مولوی شاهد دو چیز هستیم، «نور» و «نار» گفت: «نور، راه را نشان می دهد و نار، به شما گرمای طی مسیر می دهد. در هیچ متن شاعرانه ای، هیجانی مانند مثنوی نخواهید یافت. ضمن اینکه در شعر شاعران عارف مسلک شور می بینیم در حالیکه در کتاب مولانا شعور هست.» ولیئی سخن گفتن درست را منوط به دوره ای سکوت عنوان کرد و افزود: «شمس، به مولوی از سکوت گفت. حتی حضور قلب در نماز، یعنی ساکت شدن ذهن.»

او در پایان، برای مولوی خوانی دخترهای آفتابگردان، کتاب های فیه ما فیه (مجموعه مقالات مولوی)، شرح جامع مثنوی (کریم زمانی)، لبّ لباب (واعظ کاشفی سبزواری)، پله پله تا ملاقات خدا (عبدالحسین زرین کوب)، زندگی مولوی (ترجمۀ لاهوتی) و مولوی دیروز و امروز، شرق و غرب (فرانک دی لوییس) را پیشنهاد کرد.

این اردو پس از کلاس قربان ولیئی، پایان یافت.