نقد مکتوب شعر سعید خسروپور
شاعر: سعید خسروپور
07 آذر 1396
21:51 |
0 نظر |
1590 بازدید |
امتیاز: 3.39 با 31 رای
زندگی تا به من و ما برسد میمیرد
خستۀ راه چو اینجا برسد میمیرد
خوردهام از همه افسوس به این زخمیتر
نوشداروی لبت تا برسد میمیرد
میروم راه خودم را و نمیآیم پیش
رود وقتی که به دریا برسد میمیرد
آنقدر شرم مرا هست که هنگام دعا
نالهام تا به «خدایا» برسد میمیرد
آه از آن ماه که با این همه افتادگیاش
شب اگر تا لب فردا برسد میمیرد
نقد:
علاوه بر اهمّیت ردیف در تکمیل موسیقایی قافیه و وزن، توجّه به سایر نقشها و کارکردهای آن اهمیت بسزایی دارد. بدین ترتیب، انواع ردیفهای فعلی، اسمی، گروهی، جملهای، ضمیری، صفتی و صرفی به عنوان نوعی شگرد هنری در شعر اهمّیت مییابند.
ردیف به عنوان عنصری کمالبخش، همواره مورد توجّه سخنوران بوده و مشروط بر آنکه از نظر معنی، ارتباط تامّ و تمام با بافت سخن داشته باشد از جایگاه معنایی بالایی برخوردار است. با توجّه به نقش و کارکرد ردیف میتوان نقشهای موسیقایی و صوتی، انسجامبخشی معنایی، نوآوری زبانی، برجستهسازی تصویری و مضمونی برای آن قائل شد. اگرچه انتخاب یک اسم یا یک فعل به عنوان ردیف، جدا از آنکه به امکانات بصری شعر میافزاید حوزة تداعی قافیه را منحصر کرده و ظاهراً محدودیت میآفریند امّا به عنوان یکی از ارکان اصلی روساخت شعر و به منزلة رشتة محکمی است که از پراکندگی و عدم انسجام لفظی و معنایی جلوگیری میکند و وحدت معنایی را رقم میزند.
با این توضیح، عمدة ردیفهای مورد توجّه شاعران، ردیفهای اسمی و فعلی هستند. تفاوت عمدة دو گونة تأثیر آنها در افزایش بار تصویری و معنایی شعر مشخص میشود. بدین ترتیب، ردیفهای اسمی در خلق مضمون و تصویر و ردیفهای فعلی در افزایش بار معنایی و استعاری شعر، نقش برجستهای دارند.
امّا جنبههای مربوط به شخصیتپردازی در عالم خیال از عواملی است که ردیفهای فعلی را بر ردیفهای اسمی و حرفی برتری میدهد. دلیل این موضوع را باید در فرآیند استعارهسازی و تأثیر ردیف در معنابخشی شعر جستجو کرد.
غزل سعید خسروپور غزلی است که ردیف «میمیرد» برای آن انتخاب شده است. جدای از آنکه برخورداری از زبانی منسجم و استفاده از دایرة واژگانی و مضمونی پربار، ویژگی بارز این غزل است که توانسته است با بهرهمندی از خیالبندی خوشرنگ مضمونآفرینی کند، توجّه به ویژگیهای این ردیف فعلی، ذکر چند نکته را ضروری مینماید.
عبارات مرتبط با ردیف در این شعر در چند مورد به گونهای است که موجب اختلال در معنا میشود. در بیت دوم با توجّه به قرار گرفتن «نوشدارو» بین «زخمی» و «میمیرد» معنی «نوشدارو میمیرد» از بیت برداشت میشود که مخلّ معنی است. در بیت پنجم نیز همانند بیت دوم، معنی «شب میمیرد» نیز از بیت قابل برداشت است که قطعاً این معنا مدّ نظر شاعر نبوده است.
نظرات
در حال حاضر هیچ نظری ثبت نشده است. شما می توانید اولین نفری باشید که نظر می دهید.