شنبه, 03 آذر,1403 |

نقد مکتوب شعر ایمان خضرایی

شاعر: ایمان خضرایی

11 آذر 1396 16:08 | 0 نظر | 1142 بازدید | امتیاز: با 0 رای

اشتباهی فکر می‌کردم که غم‌ها سر شده
این غم مانا مجسّم در غمی دیگر شده
هرچه گل در کوچه‌های رو به ساحل کاشتم
در میان موج‌های هق‌هقم پرپر شده
بوی بغضی کهنه در اشعار من پیچیده است
چشم‌های نرگسم هم‌رنگ نیلوفر شده
نسخه‌های دیگران عشق مرا درمان نکرد
مثل بیماری که دارو خورده و بدتر شده
خواستم یک بار دیگر سخت انکارش کنم
مانعم شد چشم‌هایی که کلید در شده
خسته‌ام مانند زائویی که بعد از هشت بار
دختر آوردن، دوباره بچّه‌اش دختر شده

نقد:
اینکه شاعر با نگاهی تازه و متفاوت دست به قلم برده، قابل تحسین است امّا باید دید آیا این نوع نگاه، آسیبی به سلامت زبان او می‌رساند یا نه.
خانم خضرایی شاعری است که هنرمندانه و هدفمند به خلق این اثر پرداخته است. وی با کمی دقّت و تعمّق بیشتر می‌توانست زیبایی ابیات را به اوج برساند. فرض می‌کنیم شاعر خیّاط است و برای خود لباسی دوخته. آیا نباید مراحل مختلفی طی شود تا آن لباس، برازنده و متناسب از کار درآید؟ مراحلی مانند اندازه زدن، کشیدن الگو، برش، دوخت، پرو و...
می‌خواهیم با این مثال متفاوت، ساده‌تر به آنچه که می‌دانیم دست پیدا کنیم. شاعر نباید به راحتی از کنار آنچه که می‌گوید بگذرد و در مرحلة ویرایش (پرو) هرچه را لازم می‌بیند تغییر دهد، هم‌چون لباسی که قسمت‌های مختلف آن ممکن است نیاز داشته باشد کوتاه یا بلند، تنگ یا گشاد شود. همان‌طور که گفتم با شروع و نگاه نویی روبه‌رو هستیم (به اشتباه فکر می‌کردم غم‌ها تمام شده امّا نمی‌دانستم هر غم کهنه و ماندگاری با غم تازه‌تری گره خورده است)؛ تصویر زیبایی 

که می‌توانست با جای‌گذاری بهتر کلمات، مطلع زیباتری را رقم بزند، اصطلاحاتی مانند اشتباهی، غم‌ها سر شده، مانا.
از مطلع این غزل که بگذریم، در ابیات بعدی شاعر به خلق تصاویری بکر پرداخته است. در بیت دوم تصویر گل‌هایی که در کوچه‌های رو به ساحل کاشته شده‌اند و با موج‌های هق‌هق پرپر شده‌اند بی‌نظیر است. هرچند در بعضی از ابیات (سوم و پنجم) ارتباط افقی بین دو مصراع کمرنگ است امّا نباید کشف‌های بدیع این شاعر را در آن‌ها نادیده گرفت. به نظرم شاه‌بیت این غزل، بیت چهارم است که با رعایت تناسب و تقارن بین کلمات، مراعات نظیر بی‌نظیری ایجاد شده است.
امّا به مقطع غزل می‌رسیم، آنجا که باید توقّع مخاطب را به خوبی برآورده کرد. هرچند مضمون این بیت تکراری است امّا خالی از لطف هم نیست و باز هم می‌گویم ای کاش شاعر در انتخاب کلمات، وسواس بیشتری به خرج می‌داد. مثلاً به جای «زائویی» که شعر را از یکدست بودن فضای آن خارج می‌کند، اصطلاحی شبیه به «آن مادر» به کار می‌برد.
 

ویدئوی مرتبط

,
امتیاز دهید Article Rating
نظرات

تنها کاربران ثبت نام کرده مجاز به ارسال نظر می باشند.
در حال حاضر هیچ نظری ثبت نشده است. شما می توانید اولین نفری باشید که نظر می دهید.